DEKRETU-LEI N.º 36/2023
husi 31 Maiu
FITOSANIDADE NO KUARENTENA
Kuadru legál kona-ba fitosanidade hatuur ho Dekretu-Lei n.º 21/2003, husi 31 Dezembru, ne’ebé estabelese rejime kuarentena legál ba importasaun no esportasaun no merkadorias no ba kontrolu sanitáriu ba espedisaun internasionál. Dekretu-Lei ida ne’e hatuur nu’udar instrumentu legál úniku ne’ebé refere ba sistema bioseguransa ida de’it, ida ne’ebé kombina hamutuk ai-horis, animál no sira-nia produtu.
Tanba Repúblika Demokrátika Timor-Leste tama ona no sei integra liután iha sistema komérsiu internasionál, merkadoria tama-sai teritóriu aduaneiru sei aumenta liután no babeibeik, no presiza fó importánsia liután ba seguransa alimentár, ba produsaun agríkola no investimentu iha agrikultura. Dekretu-Lei ida ne’e sei estabelese kuadru melloradu no efikáz liu hodi proteje ai-horis no produtus oriíjen vejetál iha país, no mós ba ninia atividade agríkola no ninia ambiente atu prosedimentu sira bele haktuir normas komérsiu internasionál.
Nune’e dekretu-lei ida ne’e fornese rejime jrídiku ida ba komérsiu ai-horis, produtus oríjen vejetál no artigus regulamentadus, lahanesan ho rejime aplikável ba animál no ba ninia produtus no fornese sistema kompletu ida hodi hatán ba riskus fitosanitárius no kuarentena nian iha territóriu Timor-Leste. Objetivu prinsipál sira husi Dekretu-Lei ida ne’e mak proteje ai-horis no produtus oríjen vejetál husi pragas no doensas ne’ebé ameasa rekursu sira ne’e, nune’e, asegura protesaun ba ambiente, ekonomia no mós ba seguransa alimentár. Objetivu ida seluk mak fornese kuadru klaru ida, efisiente no fó dalan duni ba atividade komersiál sira no ba negósius, kapasita funsionárius públikus no fasilita atividades setór privadu.
Dekretu-Lei ida ne’e estabelese mós baze jurídika ba importasaun no esportasaun ai-horis, produtus oríjin vejetál no artigus regulamentadus no mós enkuadramentu ida ba vijilánsia doméstika, ho definisaun prosedimentus hodi hatán ba detesaun pragas regulamentadas no enkuadramentu jerál ba medidas fitosanitárias.
Ikusliu, Dekretu-Lei ida ne’e harii kuadru ida ne’ebé permite implementa dispozisaun sira tanba estabelese knaar autoridade responsável nian, ninia podér sira no meius atu implementa regras. Kuadru ida ne’ebé hatuur ho Dekretu-Lei ida ne’e sei haburas ho regulamentus, ne’ebé sei define detalles téknikus.
Atu transfere PDF, klik iha ligasaun kraik
# | Title | Download |
---|---|---|
1 | Decreto-Lei n.º 36/2023, Fitossanidade e quarentena |
# | Name | Type | Agency | Description | Lei | Valid To | Apply To |
---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Lisensa Importasaun ho Kuarentena ba ai-horis no produtu ai-horis nian | Rekizitu Autorizasaun | Unidade Kuarentena no Bioseguransa | Atu hasai merkadoria sira ne'ebé tama-mai ho ezijénsia kuarentena, importadór tenke aprezenta dokumentus no sertifikadus autentikadus. Importadór no sira-nia ajente mak iha responsabilidade atu hato'o ba Servisu Kuarentena Timor-Leste (SKTL) dokumentus loloos ( sertifikadus lisensa imprtasaun ) hodi bele halo dezalfandegamentu/prosesu hasai merkadoria husi alfándegas. | Dekretu- Lei No. 36/2023 Fitosanidade no Kuarentena | 9999-09-09 | ALL |
2 | Dezalfandegamentu merkadorias ho ezijénsia kuarentena ( Prosesu hasai merkadorias husi Alfándegas) | Rekizitu Inspesaun | Unidade Kuarentena no Bioseguransa | Dezalfandegamentu husi kuarentena katak foti merkadoria sira ne'ebé tama-mai ho ezijénsia kuarentena depende ba dokumentus no sertifikadus autentikadus. Importadór sira no sira-nia ajente mak iha responsabilidade atu hato'o dokumentus adekuadus (sertifikadus lisensa importasaun ) hodi hetan autorizasaun ba dezalfandegamentu. Hafoin verifika dokumentu sira loos hotu ona ba dezalfandegamentu, Servisu Aduaneiru Kuarentena Timor-Leste (SKTL) sei fó-hatene Alfándegas no importadór/ajente atu foti sira nia merkadorias. | 9999-09-09 | ALL | |
3 | Lisensa Importasaun ho Kuarentena ba Materiál Biolójiku | Rekizitu Autorizasaun | Unidade Kuarentena no Bioseguransa | Atu hetan lisensa importasaun, importadór sira tenke preenxe formuláriu pedidu no aneksa sertifikadu oríjen. Formuláriu pedidu ne'e ezije hatama enderesu no dadus kontaktu esportadór no importadór nian, no mós país oríjen nian. Ba kada merkadoria, rekerente tenke indika país oríjen, naran baibain produtu nian, ninia naran sientífiku, deskrisaun kona-ba produtu no kuantidade no volume atu importa. Iha kazu hothotu, importadór tenke fornese detalles kona-ba itineráriui, meiu transporte no data prevista atu to’o. Importadór tenke espesifika se iha asesu ba instalasauun aprovada ba kuarentena (IAK) rejistada. Bainhira importadór (ka ajente dezalfandegamentu) aprezenta ona formuláriu pedidu preenxidu, Departamentu Kuarentena sei kontakta ninia homólogu iha país esportasaun hodi husu verifikasaun. Kada importasaun ezije lisensa ketak ida no tenke sai objetu ba prosesu verifikasaun tomak. Lisensa Importasaun ho Kuarentena tenke hetan asinatura aprovasaun husi Diretór Kuarentena. DNKB prevé katak prosesu hodi hetan lisensa importasaun lori loron tolu. | 9999-09-09 | ALL | |
4 | Export Permit for Plant or Plant-based Products | Rekizitu Autorizasaun | Unidade Kuarentena no Bioseguransa | Exporters are required to apply for the export permit to the National Directorate of Quarantine and Biosecurity, Ministry of Agriculture, Livestock, Fisheries and Forestry (MAPPF). | Dekretu- Lei No. 36/2023 Fitosanidade no Kuarentena | 0002-12-04 | ALL |
Favor hakerek Ita-Boot nia hanoin no ajuda ami hadi’ak ami-nia konteúdu.